همشهری آنلاین - محمد ملاحسینی: روستای زیبا و ییلاقی داماش در استان گیلان و در بخش عمارلو شهرستان رودبار زیتون قرار دارد
داماش از شمال به روستای صیقلده خورگام و از جنوب به زمین‌ها و مراتع روستاهای گزنه چاک و قوشه لانه خورگام و همچنین از شرق به اراضی جنگلی و مراتع و از غرب به جنگل شینه چاک و مراتع لاباربن محدود می‌شود.
این روستای زیبا و منحصر به فرد در دامنه رشته کوه‌های البرز میهمان ماندگار ارتفاعات و بلندی‌هاست و نزد اهالی به عنوان سرزمین چشمه‌های گوارا و سر سبز محسوب می‌شود. داماش از روستاهای بسیار مرتفع استان گیلان است، به طوریکه حدود 1800 متر از سطح دریا بلندتر است.
این روستا با طبیعت زیبا و منحصر به فرد خود و همچنین با گونه‌های گیاهی متنوع و کمیاب مثل گل نادر سوسن چلچراغ از اهمیت خاصی در بین گردشگران برخوردار است.
گل سوسن سفید نخستین بار توسط محققی به نام (لدربوری) کشف شد و در سال 1354 از طرف اداره محیط زیست استان گیلان زیستگاه این گل کمیاب به عنوان اثر ملی به ثبت رسید.
فصل رویش و شکوفایی گل زیبای سوسن چلچراغ در اواخر بهار و اوایل تابستان می‌باشد و یکی دو هفته‌ای چشمان مشتاقانش را می‌نوازد. روستای زیبای داماش در سال 1387 به عنوان روستای نمونه گردشگری به ثبت رسید.
تابستان در این منطقه بسیاردل انگیز و زیبا و مطبوع است. داماش دارای آب و هوای خنک با بارش باران و مه در اکثر زمانها است. این ویژگی جلوه‌ای خاص و چشم اندازی خاطره انگیز برای گردشگران به همراه دارد.
کلمه داماش از دو واژه دا و ماش تشکیل شده و در گویش کرمانجی به معنی (به کسی ماش داده) است.
آب و هوای روستای داماش در بهار و تابستان، معتدل و خنک و در فصل‌های پاییز و زمستان به سردی می‌گراید. این روستا در قدیم ییلاق مردم جیرنده و امروزه به سکونت‌گاه دائمی تبدیل شده است.
مردم این روستا به گویش دیلمی سخن می‌گویند. درآمد اکثر مردم روستا از فعالیت‌های باغداری، دامداری و پرورش طیور تامین و گروهی از مردم در امور خدمات و صنایع دستی فعالیت دارند.
این روستا در یک منطقه کوهستانی استقرار یافته و فاقد اراضی هموار برای کشت محصولات کشاورزی است. مصارف مردم این روستا محصولاتی از قبیل حبوبات، سیب زمینی و پیاز و درختانی هم چون فندق و گردو می‌باشد. پیرامون روستا را ارتفاعات و بیشه زارهای سلسله جبال البرز فراگرفته و چشم اندازهای بسیار زیبایی را پدید آورده است.
هر ساله در فصول بهار و تابستان گردشگران بسیاری از نقاط مختلف ایران به داماش سفر می‌کنند.
در زمان شکوفایی گل سوسن چلجراغ، جشنواره باشکوهی در اطراف داماش برگزار می‌شود؛ اهالی منطقه عمارلو با لباسهای محلی زیبا در آن شرکت می‌کنند و با شادی و نشاط مراسم ویژه‌ای را بر پا می‌کنند.
کشتی گیله مردی، طنابکشی، خرپشتک، چوب بازی (رقص چوب)، تیش بازی (نوعی بازی محلی) چرخ و فلک، هلولک، گلفا و دور بچرخان، از جمله بازی‌هایی است که در این ایام بیشتر رواج دارد.
در این روزها، بازارچههای محلی برپا میشوند و نغمههای شورانگیز و ترانههای دلنشین روستایی با همراهی سازهای نی، تنبک، تنبور، کمانچه و سنتور به گرمی جشنواره سوسن چلچراغ میافزایند.
مردم روستای داماش باورها و اعتقادات مشترک فراوانی با سایر مردم استان گیلان دارند. آنها اعیاد ملی و مذهبی نوروز، فطر، قربان و غدیر را به جشن و سرور و ایام محرم و وفات و شهادت ائمه را به عزاداری میپردازند.
پوشاک غالب مردم روستای داماش همان لباس محلی است؛ پوشیدن لباس محلی به خصوص در مراسم و جشنهای روستا مانند مراسم عروسی و جشنواره گل سوسن چلچراغ عمومیت بیشتری یافته است. صنایع دستی روستای داماش مشتمل بر بافت جوراب و گلیم است.
غذاهای محلی روستای داماش نیز شامل سیاه قاتق یا فسنجان (ترکیبی از گردوی کوبیده، گوشت مرغابی یا انواع دیگر مرغها و گاهی گوشت قرمز، رب انار و غیره)، قیمه پلو و انواع کباب مانند کباب ششلیک، کباب کوبیده، کباب برگ و کباب چنجه می‌باشد که در خانهها و رستورانهای روستا تهیه و به مشتریان عرضه میشوند.
